Bliain an ainmhí athchogantaigh adharcaigh shona daoibh go léir – 羊年快樂

新年快樂

祝大家羊年喜氣洋洋，身體健康，萬事如意，心想事成，笑口常開，要咩有咩！

Bliain nua na Síneach

Ba mhaith liom an deis seo a thógáil bliain nua na Síneach shona a ghuí oraibh go léir. Go ndéana sibh bhur saibhreas, go gcomhlíontar bhur mianta go léir agus go raibh sibh i mbarr bhur sláinte.

I Hong Cong agus deisceart na Síne, tá sé coitianta “Gūng Héi Faat Chòih 恭喜發財” (Comhghairdeachas, go ndéana tú do shaibhreas) a rá le daoine mar bheannacht don bhliain nua.

Is fiú a lua chomh maith go dtugtar 羊年(Yèuhng Nìhn) ar bhliain na caorach/an ghabhair/an reithe, ach go n-úsáidtear an carachtar 羊 Yèuhng chun é seo a scríobh.  D’fhéadfadh caora, gabhair, reithe nó ainmhí adharcach athchogantach de chinéal eile a bheith i gceist leis an gcarachtar 羊.

Ráig den bhfliú i Hong Cong

Ráig fhliú

Tá ráig thromchúiseach den bhfliú i Hong Cong faoi láthair na huaire, agus í ag cruthú deacrachtaí móra d’ospidéil na cathrach.  Conas mar atáthar ag dul i ngleic leis an bhfadhb seo?  Labhair mé le Cearbhall Ó Síocháin faoi seo ar an gclár Cruinneog .

愛爾蘭語區電台節目《Cruinneog》電台訪問

香港今年流感情況越來越嚴重，對醫療人員有好大壓力。面對這麼大的問題，怎能處理呢？請閣下聽聽本人早前接受愛爾蘭語區電台(Raidió na Gaeltachta)的電台訪問。

Leagan Sínise den bhfocal “Scuaibeadóir”

Alt suimiúil agus plé spleodrach

Níos luaithe an tseachtain seo, tharraing alt a foilsíodh ar “Tuairisc.ie” neart cainte. Alt suimiúl a bhí ann, ach dár liom féin, chuir údar an ailt Breandán M Mac Gearailt an sliotar ar fóraoil. Cé go raibh bunús éigean leis na pointí a rinne sé maidir le Gaeilge lochtach, msh.“Caithfear creidmheas a thabhairt dimreoirí”, i mo thuairimse, leagadh an-iomarca béime ar “mhaoirseacht teanga”. Tá lochtanna i bhfad níos tromchúísí ná sin ag baint le TG4, mar shampla, ceist na bhfotheideal Béarla agus cláracha “Gaeilge” ina bhfuil neart Béarla le cloisteáíl iontu.  Is mór an trua é nár tugadh níos mó airde ar na ceisteanna seo san ailt.

Scuaibeadóirí

“Scuaibeadóirí” a bhí i measc na dtéarmaí a cháin údair an ailt, ach bhí neart daoine ann a chosain an téarma seo, agus aontaím leo. An chéad uair a chuala mé an téarma seo ar RnaG, bhí fhois agam cad é go díreach a bhí i gceist – cé nach raibh cloiste agam riamh cheana  go raibh ann do a leithéad de ról sna cluichí Gaelacha. Ag deireadh an lae, ‘sé cumarsáid an rud is tábhachtaí.

Leagan Sínise

Chuir sé seo mé ag smaoineamh. Conas a aistrítear “sweeper” i dteangacha eile? Chuaigh mé i mbun cuardaigh chun an téarma Cantanaise/Sínise a aimsiú. 清道夫 Ching1 Douh6 Fu1 a fuair mé. ‘Séard is brí leis an gcéad dá charactar 清道 Ching1 Douh6 ná “an bóthar a ghlanadh”. Cuirtear an carachtar 夫 Fu1 (fear) ag an deireadh, agus faighmis “fear a ghlanann an bóthar”.

An bhrí atá leis an dtéarma seo ná fear atá fostaithe chun an bóthar (nó áiteanna poiblí) a ghlanadh is a scuabadh. “Scuaibeadóir” atá ann. Nuair a bhí gá acu leis an dtéarma Béarla “Sweeper” (sweeper an sacair) a aistriú, cinneadh gur téarma oiriúnach é 清道夫Ching1 Douh6 Fu1. Úsáidtear an téarma seo sa Mhandairínis agus sa Chantanais, ach bheadh foghraíocht na mandairínise le haghaidh an téarma seo difriúil ón bhfoghraíocht atá tugtha anseo.

Carachtar Sínise amháin-17 focal de dhíth le sainmhíniú a thabhairt air

Séard is brí leis an gcarachtar Sínise 倀(Cheung1) ná: “taibhse duine a maraíodh ag tíogar agus a chabhraíonn leis an dtíogar sin daoine eile a mharú”.  Meallann an taibhse seo íospártaigh i dtreo an tíogair, agus ithtear iad.

Chuir mé an-suim sa charactar seo nuar a tháinig mé air (trí thimpiste) le linn dom a bheith ag cuardú focail eile sa bhfoclóir. Seacht bhfocal déag de dhíth le sainmhíniú a thabhairt air, cé nach bhfuil i gceist ach an t-aon charactar amháin.  (B’fhéidir go mbeadh duine éigin amuigh ansin in ann aistriúcháin níos giorra a sholáthar).

Seanchas

Is ón seanchas a thagann an focal 倀, agus cé nach bhfuil an carachtar seo in úsáid go forleathan (seans nach mbeadh míniú an fhocail ar eolas ag gach duine), tá seanfhocal sách comónta a bhaineann úsáid as an gcarachtar seo.

Seanfhocal: 為虎作倀 Wai6 Fu2 Jok3 Cheung1

Aistriúchán litriúil  ar an seanfhocail seo ná “Ról an Cheung a ghlacadh ar son an tíogair” nó “Cheung a dhéanamh díot fhéin ar mhaithe leis an dtíogar”. Úsáidtear é chun cur síos a dhéanamh ar dhuine a chabhraíonn le hainbheartach drochbheart a chur i gcríoch – comhchoirí an ainbheartaigh. Arc an diabhail.

 

 

Eachtrannach ag lorg déirce ar shráideanna Hong Cong.

 

Inniu, léigh mé alt ar líne faoi eachtrannach a chonacthas ar shráideanna Hong Cong agus é ag lorg déirce. Ach tar éis dom an t-alt a léamh ina iomlán (agus breathnú ar an bhfíseán seo), bhí amhras orm faoin bhfear- agus nílim ró-chinnte: An bodach é nó duine a bhíonn ag ligint air gur bodach é?

As an ngnáth

Is rud as an ngnáth é eachtrannaigh a bheith ag lorg déirce i Hong Cong- don chuid is mó, bíonn postanna maithe acu san earnáil baincéireachta agus a leithéidí.

Ní mar a shíltear a bhítear

Do lean iriseoirí an fear thar tréimhse cúpla lá, agus mar a tharlaíonn, bíonn sé amuigh ar na sráideanna gach uile lá ó mhaidin go hóiche, agus feictear sa bhfíseán go n-éiríonn leis méad suntasach airgid a bhailliú. De réir an ailt, “saothraíonn” sé 800 dollar Hong Cong (thart ar €80) in aghaidh an lae nó €10 san uair.  Is é $30 HK (€3) san uair an ráta íosphá i Hong Cong.

Slat an Bhodaigh

Lean an t-iriseoir an fear tar éis dó lá crua oibre a chríochnú, agus feictear é ag dul isteach i mbialanna le haghaidh béilte blasta. Chomh maith le sin, tagann sé chun solais nach gá dó feidhm a bhaint as an maide croise a bhíonns ar taispeáint aige le linn dó a bheith ag lorg déirce.

Léirsithe Hong Cong – Agallamh ar an gclár “Cruinneog”

Agallamh liomsa ar RnaG don chlár “Cruinneog”.

電台訪問

Breis is 2 mhí tar éis thús na léirsithe i Hong Cong, tá na mic léinn agus adóideoirí eile fós i mbun agóidíochta.  Níos túisce an tseachtain seo, d’fhógair triúr mac léinn  go raibh siad le tosú ar stailc ocrais.

Labhair mé le Cearbhall Ó Síocháin faoin ábhar seo.

本人於十二月六日接受愛爾蘭語區電台（Raidió na Gaeltachta）節目《Cruinneog》的訪問.

可以點擊以上聽聽下。

Deir Confúicias: “Ní gabhdán é an duine uasal”

子曰：「君子不器。」

Zi2 Joek6 Gwan1 Zi2 Bat1 Hei3

Deir Confúicias: “Ní gabhdán é an duine uasal”

Is téarma é 君子 (Gwan1 Zi2) a fheictear go minic i sathaoir Chonfúicias. D’fhéadfá é a aistriú mar “dhuine uasal”. An bunbhrí atá leis ná duine dea-mhéineach d’intinn uasal.

Is sliocht as 論語（Leon6 Jyu5) (saothair Chonfúicias nó Analects as Béarla) í an abairt seo. ‘Séard a bhí i gceist ag Confúicias leis an abairt seo ná nach féidir leis an duine uasal nó 君子 a bheith díreach cosúil le gabhdán,rud nach bhfuil ach feidhm amháin aige.

Chomh maith le sin, ba chóir go mbeidh a chuid tuairimí agus barúla féin ag an duine uasal i leith gach rud. Ní “gabhdán” é an duine uasal ar féidir é nó í a líonadh le heolas ar nós rís a chuir isteach i ngabhdán nó coimeadán bia.